Premiera książki o „naszym” Balcerku

---

16 stycznia (poniedziałek) o godz. 18 w Czytelni Sztuki (Muzeum w Gliwicach, ul. Dolnych Wałów 8a) premierą wyjątkowej książki zakończony zostanie socjologiczno-fotograficzny projekt zatytułowany „Balcerek”. Przy pomocy fotografii oraz komentarza socjologów z Uniwersytetu Śląskiego jego autorzy opowiadają o fenomenie gliwickiego targowiska. Będąca efektem ich pracy dokumentacja zachować ma w pamięci miejsce, które już wkrótce, choć zapewne jeszcze nie w tym roku, zniknąć ma z tkanki naszego miasta.

Mimo coraz częstszych sygnałów dotyczących likwidacji „Balcerka” w obecnym kształcie, do tej pory nie zapadły ostateczne decyzje związane z jego przyszłością – trwanie targowiska w permanentnym stanie przejściowym jest wciąż faktem – piszą w książce poświęconej targowisku Agata Zygmunt i Andrzej Górny. – Niezwykle trudno formułować wiążące prognozy dotyczące dalszych losów „Balcerka” – równie prawdopodobne jak szybka likwidacja jest jego funkcjonowanie na obecnych warunkach przez kolejne lata. Sytuacja taka powoduje szereg konsekwencji związanych z narastającym poczuciem niepewności, frustracji i zagrożenia – przede wszystkim wśród osób utrzymujących się z handlu na targowisku, ale także, choć na mniejszą skalę, wśród klientów i mieszkańców Gliwic nieodwiedzających „Balcerka”.

Choć zawarte w książce komentarze mają charakter naukowy, opowiadają jednak o „naszym”, bliskim w ten czy w inny sposób wszystkim mieszkańcom miasta Balcerku. Targowisko „Balcerek” w Gliwicach, podobnie jak w wielu polskich miastach, powstało spontanicznie po przełomie ustrojowym początku lat 90 – wyjaśnia na wstępie książki dyrektor Muzeum w Gliwicach, Grzegorz Krawczyk. - Tuż po upadku PRL-u liczne place handlowe, które nieco przekornie nazywano imieniem głównego twórcy reform ekonomicznych, były żywym świadectwem nadchodzących czasów. „Place Balcerowicza” były wtedy jednym ze znaków firmowych gospodarki rynkowej i raczkującego, odradzającego się po socjalistycznej przerwie, kapitalizmu. Samorzutnie powstające targowiska skupiały charakterystyczne cechy nowego systemu – budowanego w pośpiechu, nieco przaśnie i bez żadnych wzorców.

Jak łatwo zauważyć, ta „przaśność” nie pasuje do świata współczesnego, porządkującego miejski chaos minionej epoki i znormalizowanego przez unijne wytyczne.

„Balcerki” nie przetrwały swoich czasów. Paradoksalnie zostały prześcignięte przez wszystko, czemu dały początek. Rychło stały się wstydliwym znamieniem polskiego lumpenkapitalizmu. Porzuconym przystankiem na drodze wiodącej do współczesnych centrów, sieci i galerii handlowych. Teraz zastygłe w przeszłości „Balcerki” dryfują, coraz bardziej wyobcowane z otaczającej je, szybko zmieniającej się rzeczywistości – pisze dalej Grzegorz Krawczyk.

Książka opowiada jednak nie tylko o samym miejscu – w sensie dosłownym i w sensie pewnego punktu w historii miasta i kraju, ale również o ludziach, którym jest zresztą dedykowana i którzy w jakiś sposób uczestniczą w jego życiu. Stąd też cytowane przez socjologów wypowiedzi sprzedających i klientów, które uzupełniają historię Balcerka o to, w jaki sposób odbierany jest przez współczesnych mieszkańców Gliwic.

Dawniej klientami byli prawie wszyscy mieszkańcy Gliwic i okolic. Teraz pozostali ludzie mniejzamożni – starsi, emeryci.

„Balcerek” jest ważnym miejscem dla Gliwic, bowiem znajduje się na trasie od dworca czy Forum do centrum. Wraz z przekształceniem ul. Zwycięstwa w ulicę „bankową” wydaje się, że jest jednym z ważniejszych miejsc do robienia zakupów.

(opinie mieszkańców cytowane w książce „Balcerek”)

Tę książkę i jej twórców warto poznać. Zapraszamy w poniedziałek do Czytelni Sztuki.

Trwa konkurs na reportaż pod hasłem „Gliwickie miejsca niezwykłe”, zorganizowany przez Muzeum w Gliwicach Gazetę Gliwicką i portal DwaMiasta.pl. Czekamy na teksty, zdjęcia wraz z komentarzem, historie.  Najciekawsze reportaże zostaną zamieszczone w Gazecie Gliwickiej, a zwycięzców konkursu poznamy w poniedziałek, 16 stycznia podczas spotkania w Czytelni Sztuki, gdzie fotografowie i socjolodzy uczestniczący w projekcie Balcerek opowiedzą o jego przebiegu i zaprezentują książkę zawierającą wyniki ich pracy.

Konkurs trwa do 15 stycznia 2012r., a prace prosimy nadsyłać na adres Gazety Gliwickiej:

Gazeta Gliwicka

ul. Dolnych Wałów 17/1

44-100 Gliwice

lub adres email: [email protected]

Adriana Urgacz